Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարի տեղակալ Տաթևիկ Ստեփանյանը մասնակցել է Վիեննայում անցկացված Մարդկանց թրաֆիքինգի դեմ պայքարի դաշինքի 23-րդ համաժողովին։ Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպության (ԵԱՀԿ) կողմից կազմակերպված քննարկմանը ներկա են տարբեր երկրների բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, միջազգային տարբեր կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ։
Անդրադառնալով մարդկանց թրաֆիքինգի դեմ պայքարում ՀՀ որդեգրած քաղաքականությանն ու այս ուղղությամբ իրականացվող աշխատանքներին՝ Տաթևիկ Ստեփանյանն իր ելույթում նշել է, որ երևույթի դեմ պայքարը եղել ու շարունակում է մնալ Հայաստանի կառավարության ուշադրության կենտրոնում։ Նախարարի տեղակալը շեշտել է, որ GRETA-ի առաջարկություններին ի պատասխան և Մարդկանց թրաֆիքինգի դեմ պայքարի ազգային 7-րդ ծրագրին համահունչ՝ Հայաստանի կառավարությունն անհրաժեշտ գործողություններ է իրականացնում 3 հիմնական ուղղություններով՝ իրավական դաշտի բարելավում, պաշտպանության և սոցիալական աջակցության ծրագրերի իրականացում, իրազեկման արշավների ու դասընթացների կազմակերպում։
«Նախ և առաջ թույլ տվեք երախտագիտությունս հայտնել ԵԱՀԿ հատուկ ներկայացուցչի և մարդկանց թրաֆիքինգի դեմ պայքարի համակարգողի գրասենյակին՝ Մարդկանց թրաֆիքինգի դեմ դաշինքի 23-րդ համաժողովի հիանալի կազմակերպման համար:
Բռնի հակամարտություններն ու ավելացող անվստահությունը լուրջ վնաս են հասցրել միջազգային համագործակցությանը և տարբեր հանցագործությունների դեմ պայքարում համատեղ ջանքերին, ներառյալ՝ մարդկանց թրաֆիքինգի դեմ պայքարը, որն անդրազգային կազմակերպված հանցավորության ամենավտանգավոր ձևերից մեկն է և մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումը։
Միաժամանակ, գիտակցելով ժամանակակից տեխնոլոգիաների առավելությունները, դրանց չարաշահումը ավելի է սրում իրավիճակը՝ ընդլայնելով մարդկանց թրաֆիքինգի հետ կապված սպառնալիքների և մարտահրավերների շրջանակը: Թրաֆիքինգի իրականացման հին մեթոդներն ու միջոցները լրացվում են նորերով։
Մարդկանց թրաֆիքինգի դեմ պայքարը եղել և մնում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության ուշադրության կենտրոնում։ Հայաստանը հետևողական և համակարգված քայլեր է ձեռնարկում թրաֆիքինգի դեմ արդյունավետ քաղաքականություն մշակելու համար, այդ թվում՝ կանոնավոր վերանայումների և տիրող իրավիճակը ստուգումների ենթարկելու միջոցով:
Հայաստանում մարդկանց թրաֆիքինգի և շահագործման դեմ պայքարի համապարփակ միջգերատեսչական մոտեցումն ու ազգային մեխանիզմը, որը մեկնարկել է դեռևս 2002 թվականին, հիմնված է եղել շահագործման և չարաշահման նպատակով Հայաստանից մարդկանց փոխադրման, տեղափոխման և վաճառքի (թրաֆիքինգի) կանխարգելման հայեցակարգի վրա։ ՀՀ կառավարությունն իր եռամյա ազգային ծրագրում, որն ընդունվել է այս տարվա սկզբին, առաջնահերթություն է տալիս առավել արդյունավետ կանխարգելիչ միջոցառումների իրականացմանը, պոտենցիալ զոհերի բացահայտմանը, ինչպես նաև աջակցության կատարելագործմանն ու պաշտպանության մեխանիզմների հստակեցմանը: 2020 թվականից ի վեր ՀՀ կառավարության առաջնահերթությունները զգալիորեն ընդլայնվել են՝ ներառելով 2020 թվականին Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի դեմ ուժի կիրառումից և դրանից հետո ՀՀ դեմ ագրեսիայի գործողություններից տուժած բնակչությանը հոգեկան և ֆիզիկական օգնություն տրամադրող աջակցության մեխանիզմների ստեղծումը։ Աջակցություն է ցուցաբերվում հատկապես խոցելի խմբերին, ինչպիսիք են՝ երեխաները, կանայք, հաշմանդամություն ունեցող անձինք, բռնի տեղահանված բնակչությունը՝ մարդկանց թրաֆիքինգի և շահագործման դեմ պայքարը դարձնելով ավելի ընդգրկուն և համապարփակ: Որդեգրված ազգային քաղաքականության շրջանակում Հայաստանը ստանձնել է պատշաճ գործելու պատասխանատվությունը թրաֆիքինգի մեղավորներին կանխելու, հետաքննելու և պատժելու, ինչպես նաև զոհերին պաշտպանելու և աջակցելու ուղղությամբ։
Թույլ տվեք նաև գործընկերների ուշադրությունը հրավիրել մարդկանց թրաֆիքինգի ևս մեկ կարևոր կողմի վրա, որը շարունակում է անտեսվել․ այն կապված է մարդկանց թրաֆիքինգի և բռնի անհետացման հետ։ Խոսքս, մասնավորապես՝ զինված հակամարտությունների մասին է՝ ռազմագերիների վերաբերյալ, ինչը մեր տարածաշրջանում տեղի ունեցող վերջին իրադարձությունների համատեքստում առանձնահատուկ արդիական և հրատապ է իմ երկրի համար։
Հայաստանը նաև համագործակցում է ՄԱԿ-ի, ԵԱՀԿ-ի և Եվրոպայի խորհրդի, մասնավորապես՝ մարդկանց թրաֆիքինգի դեմ պայքարի փորձագետների խմբի (ԳՐԵՏԱ) հետ մարդկանց թրաֆիքինգի դեմ պայքարում: 2021 թվականին Հայաստան կատարած իր վերջին մոնիտորինգային այցից հետո ԳՐԵՏԱ-ն հրապարակեց իր զեկույցը Հայաստանի մասին, որտեղ օրենսդրական և քաղաքական դաշտի բարելավումների ճանաչման հետ մեկտեղ ԳՐԵՏԱ -ն կենտրոնացավ մարդկանց թրաֆիքինգի զոհերի՝ արդարադատության և արդյունավետ պաշտպանության հասանելիության վրա: ԳՐԵՏԱ-ն ողջունել է նաև ՀՀ ոստիկանության և Քննչական կոմիտեի կազմում մարդկանց թրաֆիքինգի դեմ պայքարի մասնագիտացված կառույցների առկայությունը։
ԳՐԵՏԱ-ի առաջարկություններին ի պատասխան և մարդկանց թրաֆիքինգի դեմ պայքարի ազգային քաղաքականությանը համահունչ Հայաստանի կառավարությունը գործողություններ է իրականացնում հիմնականում 3 հիմնական ուղղություններով՝
․ օրենսդրական դաշտի կարգավորման բարելավում,
․ պաշտպանության և սոցիալական աջակցության ծրագրերի իրականացում,
․ իրազեկման արշավների և դասընթացների կազմակերպում։
Օրենսդրական դաշտի կարգավորման նպատակով՝ մշտապես իրականացվում են մի շարք օրենսդրական բարեփոխումներ, որոնց հիմնական նպատակը ՀՀ ազգային օրենսդրությունը միջազգային չափանիշներին մոտեցնելն է։ Այս առումով, ելնելով ԱՄԿ «Հարկադիր կամ պարտադիր աշխատանքի մասին» թիվ 29 հիմնարար կոնվենցիայի և «Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության» Եվրոպայի խորհրդի կոնվենցիայի պահանջներից՝ ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքով սահմանվել է «պարտադիր կամ հարկադիր աշխատանք» հասկացությունը, ինչպես նաև պարտադիր կամ հարկադիր չհամարվող աշխատանքի շրջանակը: Բացի այդ, 2022 թվականի հուլիսի 1-ից ուժի մեջ է մտել ՀՀ նոր Քրեական օրենսգիրքը, որտեղ հստակ սահմանված է «շահագործում» եզրույթը։
Պաշտպանության և սոցիալական աջակցության ծրագրերի իրականացման շրջանակում գրեթե կրկնապատկվել է տուժածների սոցիալական աջակցության և պաշտպանության ծրագրերի իրականացման բյուջեն։ ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության կողմից պատվիրակման ծառայության միջոցով իրականացվում է «Մարդկանց թրաֆիքինգի և շահագործման և սեռական բռնության ենթարկված անձանց սոցիալ-հոգեբանական վերականգնում» ծրագիրը։ Ծրագիրը տուժողներին տրամադրում է ողջ անհրաժեշտ աջակցությունը, ներառյալ՝ կանխիկ դրամական օգնությունը:
Իրազեկման արշավների և դասընթացների իրականացման շրջանակում ՀՀ կառավարությունն իրազեկման լայնածավալ աշխատանքներ է իրականացնում։ Մասնավորապես՝ 2 տարի առաջ ՀՀ-ն միացել է «Կապույտ սիրտ արշավին»՝ նախաձեռնելով «Մարդկանց թրաֆիքինգի և շահագործման իրազեկում և կանխարգելում» տեղեկատվական արշավը։ Քարոզարշավը մեկնարկում է հուլիսին և շարունակվում մինչև դեկտեմբերի 2-ը՝ Ստրկության վերացման միջազգային օրը։ Բնակչության հետ անմիջական շփման մեջ գտնվող պետական և տարածքային կառավարման, տեղական ինքնակառավարման մարմինների և կառույցների աշխատակիցների, այդ թվում՝ առողջապահության և արդարադատության համակարգի ներկայացուցիչների կարողությունները զարգացնելու նպատակով շարունակական վերապատրաստումներ են իրականացվում թրաֆիքինգի հետ կապված խնդիրների վերաբերյալ։ Երկրում գործում են նաև 24/7 թեժ գծեր, որոնք հնարավորություն են տալիս արձանագրել մարդկանց թրաֆիքինգի դեպքերը։
Հարգելի՛ նախագահող,
Թույլ տվեք եզրափակել՝ ևս մեկ անգամ ընդգծելով միջազգային համագործակցության և կոլեկտիվ ջանքերի կարևորությունը մարդկանց թրաֆիքինգի և շահագործման դեմ պայքարում։ Հայաստանը պատրաստ է հետագայում էլ նպաստել մարդկանց թրաֆիքինգի հանցագործության դեմ գլոբալ պայքարին»։
Eng.
Deputy Minister of Labor and Social Affairs of the Republic of Armenia Ms. Tatevik Stepanyan participated in the 23rd Conference of the Alliance against Trafficking in Persons held in Vienna. At the High-ranking officials of various countries and representatives of international organizations attended the discussion organized by the Organization for Security and Cooperation in Europe (OSCE).Touching upon the policy of the Republic of Armenia in the fight against trafficking in persons and the activities carried out in this direction, Tatevik Stepanyan noted in her speech that the fight against this phenomenon has been and remains in the focus of attention of the Armenian Government.
Deputy Minister emphasized, that in response to the GRETA’s recommendations and in line with the 7th National Action Plan to Combat Human Trafficking, Armenian Government implements necessary actions in 3 main directions:
. Improvement of the regulation of the legal field,
. Implementation of the protection and social support programs,
. Running of awareness campaigns and implementation of trainings.
“Exellences,
Distinguished participants,
Ladies and gentlemen,
First of all, allow me to start by expressing our sincere appreciation to the OSCE Office of the Special Representative and Co-ordinator for Combating Trafficking in Human Beings for the excellent organization of the 23rd Conference of the Alliance against Trafficking in Persons.
Colleagues,
Violent conflicts and growing mistrust have inflicted serious damage to international cooperation and concerted efforts in combating various crimes, including the fight against human trafficking – one of the most dangerous form of transnational organized crime and a gross violation of human rights. In addition, while recognizing the benefits of modern technologies, their misuse further exacerbates the situation, expanding the range of threats and challenges associated with human trafficking. The old methods and means employed by the traffickers are supplemented by new ones.
The fight against human trafficking has been and remains in the focus of the Government of Armenia. Armenia undertakes consistent and systematic steps to develop effective anti-trafficking policy including through regular updates and reality checks.
The comprehensive interagency approach and national mechanism on the fight against human trafficking and exploitation in Armenia that started back in 2002 was based on the concept of preventing the transportation, transfer and sale (trafficking) of people from Armenia for the purpose of exploitation and abuse. In its seventh triennial national program, which was adopted earlier this year, the Government of Armenia prioritizes the implementation of most effective preventive measures, identification of potential victims, as well as improvement of the support and clarification of protection mechanisms. Since 2020, the priorities of the Government have significantly expanded to include the creation of support mechanisms providing mental and physical assistance to the population affected by the use of force against the people of Nagorno Karabakh in 2020 and from then on by the subsequent acts of aggression against the Republic of Armenia. Support is provided to particularly vulnerable groups such as children, women, people with disabilities, forcibly displaced population, making the fight against human trafficking and exploitation more inclusive and comprehensive. Within the framework of the adopted national policy, Armenia has undertaken the responsibility to act properly to prevent, investigate and punish the perpetrators of trafficking, as well as to protect and assist the victims.
Let me also draw the attention of colleagues to another important aspect of human trafficking that continues to remain overlooked is related to the nexus between trafficking in human beings and enforced disappearances, especially during armed conflicts and in relation to prisoners of war in particular, which, against the backdrop of recent events in our region, is of particular relevance and urgency for my country.
Armenia also cooperates with UN, OSCE and Council of Europe, in particular with Group of Experts on Action against Trafficking in Human Beings (GRETA) in combating human trafficking. After its last monitoring visit to Armenia in 2021, GRETA published its Report on Armenia, where, along with the acknowledgement of improvements in the legislative and policy framework, GRETA focused on the human trafficking victims’ access to justice and effective remedies. GRETA also welcomed the existence of specialized entities for combating human trafficking within the Police and the Investigative Committee of Armenia.
In its reply to GRETA’s recommendations, and in line with the national policy on combating human trafficking, Armenian Government carries out actions mainly in 3 major directions:
✔️ Improvement of the regulation of the legal field,
✔️ Implementation of the protection and social support programs,
✔️ Running of awareness campaigns and implementation of trainings.
Let me briefly describe each of the abovementioned component.
Firstly, a number of legislative reforms are continuously implemented for regulation of the legal framework, with the main goal to bring domestic legislation of Armenia closer to international standards. In this regard, based on the requirements of the ILO Fundamental Convention No. 29 “On Forced or Compulsory Labor” and the Council of Europe Convention “On the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms”, the Labor Code of Armenia defined the concept of “compulsory or forced labor”, as well as the scope of work that is not considered as compulsary or forced. Additionally, on July 1, 2022 the new Criminal Code of Armenia entered into force, where the term “exploitation” was clearly defined.
Secondly, we have almost doubled the budget for the implementation of social support and protection programs for the victims. Through the delegated service by the Ministry of Labor and Social Affairs of the Republic of Armenia, the program entitled: “Social-psychological rehabilitation of persons subjected to human trafficking and exploitation and sexual violence” is implemented. The Program provides all the necessary support to the victims, including cash assistance.
Finally, giving special significance to raising the awareness in the fight against human trafficking, the Government of Armenia implements large-scale awareness activities.
In particular, 2 years ago Armenia has joined the “Blue Heart Campaign”, initiating the “Human Trafficking and Exploitation Awareness and Prevention” information campaign. The Campaign starts in July and continues till December 2, the International Day for the Abolition of Slavery. Continuous trainings are carried out on the issues related to trafficking in order to develop the capacities of employees of state and territorial administration, local self-government bodies and structures, who are in direct contact with the population, including, the representatives of healthcare, and justice system. There are also 24/7 hotlines across the country, to allow to report on human trafficking cases.
Mr. Chairman,
Let me conclude by stressing once again the importance of international cooperation and collective efforts in combating human trafficking and exploitation. Armenia stands ready to further contribute to the global fight against the crime of human trafficking”.
